Huize Egmont is een monumentaal, barok woonhuis gebouw in opdracht van Carel De Dieu, een rijke regent. Naast Carel kende het gebouw nog een aantal hoogstaande bewoners.
Carel de Dieu liet Huize Egmont tussen 1741-1742 bouwen. Carel was een telg uit een rijke Hollandse regentenfamilie. De Dieu woonde en werkte enige tijd in Amsterdam, maar kwam uiteindelijk terug naar Alkmaar om daar enkele belangrijke politieke posten te vervullen binnen het stadsbestuur. Zo zou hij onder andere burgemeester van de stad worden.
Bij de belangrijke positie hoorde ook een grootse woning. Architect Jean Coulon ontwierp voor De Dieu een huis in de zogenaamde Lodewijk XIV-stijl. Dat was een bepaalde stroming in barokke architectuur die, zoals de naam al zegt, teruggreep op de bouwwerken uit de tijd van de Zonnekoning Lodewijk XIV.
Lokale arbeid
De leiding over de bouw lag bij Daniël van Kleeff, een bekend makelaar in het Alkmaar van de 18e eeuw. François Absil verzorgde het steenwerk terwijl de beeldhouwers Asmus Frauen (uit Amsterdam) en Willem Straetmans (uit Alkmaar) het interieur verzorgden. Jean Coulon ontwierp een redelijk sober voorgevel. Grote uitzondering is de daklijst en het rijkelijk versierde middenstuk van het gebouw. Daarop staan nog steeds de gezamelijke familiewapens van Carel en zijn vrouw Anna te pronken.
Hoofdkwartier
De familie De Dieu bleef er nog lange tijd wonen, tot de Napoleontische oorlogen roet in het eten gooiden. Tijdens de Engels-Russische inval in 1799 deed het huis eerst dienst als hoofdkwartier van generaal Daendels. Vervolgens, na de overname van Alkmaar door de geallieerde troepen, als hoofdkwartier van prins Frederick, de hertog van York en de aanvoerder van de Russisch-Engelse troepen.
Als alles volgens plan was verlopen, had ook Napoleon er gedineerd en zelfs een nacht geslapen tijdens zijn inspectiereis in 1811. Helaas had de keizer grote haast en is het er niet van gekomen.
Napoleon was in 1813 definitief uit Nederland verdreven. Gijsbrecht Fontein Verschuir, een lokale zakenman, nam het roer over in Alkmaar. Tot zijn dood was hij zowat de alleenheerser over stad. Fontein Verschuir koos Huize Egmont uit als zijn ambtswoning. Zelfs 250 jaar na de bouw heeft het nog niets van zijn statigheid verloren.
