Anna Paulowna

De Russische Anna Paulowna, lid van de illustere Romanov dynastie, was als echtgenote van koning Willem II van 1840 tot 1849 koningin der Nederlanden. In haar jeugd een gewild huwelijkskandidaat die zelfs Napoleon weigerde als haar echtgenoot, na haar dood slechts een ‘ellendig lijk’.

Anna Paulowna (1795-1865) was de jongste dochter van Paul Romanov, tsaar van Rusland, en Maria Fjodorovna. Toen zij 6 jaar oud was werd haar vader, waarvan gezegd werd dat hij krankzinnig was, vermoord bij een militaire machtsgreep. Alexander, de oudere broer van Anna, zat in het complot tegen zijn vader en volgde hem op als tsaar.

Napoleon loopt een blauwtje 

Als zus van de Russische tsaar, was Anna een zeer gewilde kandidaat op de Europese huwelijksmarkt. Onder andere keizer Napoleon, de Franse troonpretendent de hertog De Berry, aartshertog Ferdinand en de Britse hertog van Clarence dongen naar haar hand, maar werden allen om verschillende redenen afgewezen. In overeenstemming met Anna, koos tsaar Alexander uiteindelijk voor de Nederlandse kroonprins van Oranje als meest geschikte huwelijkskandidaat voor zijn jongere zus. In februari 1816 vond het huwelijk plaats, waarvan de feestelijkheden elf dagen duurde en plaatsvonden nabij Sint-Petersburg.

Cultuurschok

Na haar huwelijk met de Nederlandse kroonprins Willem II, kwam de nieuwe Nederlandse kroonprinses in augustus 1816 aan in haar toekomstig koninkrijk. Anna kreeg bij haar aankomst in Nederland ongetwijfeld een cultuurschok te verwerken. Zo was de afstand tot het volk in Nederland bijvoorbeeld veel kleiner dan in haar geboorteland Rusland.

Hoewel het nieuwbakken koninklijk paar in het noorden van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden onder andere Paleis Soestdijk als nationaal geschenk kregen, verbleven de kroonprins en zijn echtgenote het liefst aan het Brusselse hof. Hier deed het hofleven Anna denken aan St. Petersburg, dat in uitbundigheid sterk contrasteerde met het sobere leven in Den Haag. 

Minnaressen en schulden 

Ook Willem II genoot van zijn leven in het zuidelijke gedeelte van het koninkrijk. Behalve dat hij hier een stuk populairder was dan in het noorden, genoot hij met volle teugen van de mogelijkheden die zijn vooraanstaande positie hem boden. Het was in deze periode dat de aanstaande koning enorme gokschulden opbouwde en er meerdere buitenechtelijke relaties op na hield. Toen in 1829 tot grote schrik van Anna een groot gedeelte van haar juwelen verdween, werd dan ook gefluisterd dat één van de vele minnaressen van haar echtgenoot hiervoor verantwoordelijk zou zijn. De Belgische Revolutie, die uiteindelijk zou resulteren in de Belgische onafhankelijkheid, maakte in 1830 definitief een einde aan het leven van het koninklijk paar aan het Brusselse hof.

Koningin der Nederlanden

Tien jaar na het definitieve afscheid van het Brusselse hofleven konden Anna en haar echtgenoot hun taak gaan vervullen als koning en koningin der Nederlanden. Koning Willem I, deed op 7 oktober 1840 afstand van de troon. Hij deed dit vanwege zijn geplande en zeer omstreden huwelijk met zijn tweede vrouw en voormalige hofdame Henriëtte.

In de rol van koningin voelde en gedroeg Anna zich hoog verheven boven het volk. Zo werd er over haar gezegd dat ze niet zozeer ‘knap, maar zeer majesteitelijk’ was en ‘haar stem zeer beschaafd en aangenaam’. Mede door haar gevoel voor grandeur stond het Nederlandse hof tijdens de regering van koning Willem II bekend om zijn pracht en praal. Hoewel Anna dikwijls verklaarde dat Holland in vergelijking met haar moederland veel kleiner was, trof het haar diep dat het koninklijk huis zo dicht bij het volk stond.

Koningin-Moeder

In de nacht van 17 maart 1849 stierf koning Willem II aan een hartstilstand, waarmee een einde kwam aan Anna’s positie als koningin der Nederlanden. Na de dood van haar echtgenoot trok de nieuwe koningin-moeder zich terug uit de openbaarheid en leefde een eenzaam bestaan.

De erfenis van de gigantische schulden die haar gok grage echtgenoot haar naliet vormden een zware last. Anna zag zich dan ook genoodzaakt een groot aantal schilderijen te verkopen uit het familiebezit van Oranje-Nassau aan haar broer en nieuwe tsaar Nicolaas I. Dit was één van de oorzaken waarom er op dit moment in de Hermitage te Sint-Petersburg een grote collectie Hollandse meesters hangt, waaronder een aantal Rembrandts.

‘Dat ellendige lijk’

Anna werd in februari 1865 ernstig ziek en overleed aan een borstkwaal. Haar stoffelijk overschot werd gedurende 17 dagen opgebaard, maar niet gebalsemd. Haar schoondochter Sophie zei hierover: "De staat van ontbinding was al spoedig onbeschrijflijk, want tijdens haar ziekte had zij steeds overvloedig gegeten en gedronken (...) Dat ellendige lijk moet gedurende 17 dagen boven de aarde blijven staan." Uiteindelijk werd Anna Paulowna bijgezet in de koninklijke Grafkelder van Oranje-Nassau in de Nieuwe Kerk te Delft.

Functie / titel:
Koningin der Nederlanden
Sekse:
Vrouw
Persoonscategorie:

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0