Kleine beestjes, grote ontdekking

Microbiologie is het fundament van onze moderne geneeskunde, maar dat lag in de tijd van Antoni van Leeuwenhoek wel anders. Microscopen waren een recente uitvinding en kwamen niet veel verder dan een sterk vergrootglas. De nieuwsgierige Delftenaar besloot zelf aan de slag te gaan, met grote gevolgen van dien.

Van Leeuwenhoek was van huis uit geen wetenschapper. Hij verdiende zijn geld in de textielhandel maar met de loop der jaren voelde Van Leeuwenhoek zich steeds meer aangetrokken tot de wetenschap. Hij leerde lenzen te slijpen naar eigen ontwerp en tegen zijn veertigste had hij de kunst geperfectioneerd. Zijn lenzen konden tot wel 270 keer vergroten, ongeëvenaard in de 17e eeuw. Het was priegelwerk van milimeters en zijn microscopen bestonden dan ook uit niet veel meer dan twee metalen plaatjes met een miniscule lens ertussen geklemd.

Ongeloof

Bloed, sperma, slootwater, hersenweefsel, melk en wijn: Van Leeuwenhoek legde alles onder zijn microscopen. Hij schreef alles nauwkeurig op en maakte tekening van wat hij zag. Na zijn eerste ontdekking in 1673 zond hij meteen een brief naar de prestigieuze Royal Society in Londen, een collectief van Engelse wetenschappers dat zich volledig richtte op de studie van de natuurlijke wereld.

De heren van de Royal Society wilden Van Leeuwenhoeks resultaten niet geloven en negeerden zijn dringende brieven. Van Leeuwenhoek was maar een amateur en zijn observaties gingen op het eerste gezicht tegen elk gezond verstand in. Dat veranderde pas toen Robert Hooke, een vooraanstaand geleerde bij de Society, het lukte om Van Leeuwenhoek's experimenten na te bootsen in 1677. Op zich al een hele gebeurtenis: wederzijdse controle op onderzoeksresultaten was een nieuw fenomeen in de 17e eeuw.

Superster

Nu ook Hooke in London aan zijn collega's kon laten zien dat Van Leeuwenhoek gelijk had, was het hek van de dam. Van Leeuwenhoek groeide uit tot een wetenschappelijke ster en een boegbeeld van de nieuwe manier van wetenschap doen: geleid door experimenten en rationele observaties. Van Leeuwenhoek kreeg bijna dagelijks bezoek van geïntereseerde burgers, wetenschappers en zelfs royalties. Wanneer het dan weer even rustig werd, keerde hij terug naar zijn microscopen, altijd speurend naar nieuwe ontdekkingen.

Tags

Reageren