Jean Brusselmans – Mijn Vlaanderenland

Het werk van Jean Brusselmans (1884-1953) is streng en reliëfloos, bijna ascetisch. Hij ontwikkelde een persoonlijke stijl met geometrische en gestileerde composities met grote kleurvlakken.

Wars van elke stroming die de kunst in de eerste helft van de twintigste eeuw beïnvloedt, bouwt Jean Brusselmans aan een eigenzinnig oeuvre. Een hoofdrol hierin is weggelegd voor het glooiende land en dorpse leven van Belgisch Brabant.

Tentoonstelling in Den Haag

Rijtjeshuizen, lapjes akkers, eenvoudige interieurs en robuuste werklui; Brusselmans schildert zijn onderwerpen haast zonder diepte, waardoor kleur en vorm scherp naar voren springen. Dit voorjaar presenteert het Gemeentemuseum Den Haag zijn beste werken, met name uit de jaren 1930 en 1940. De tentoonstelling omvat zo’n veertig schilderijen, waaronder een aantal onontdekte parels uit privécollecties die nu voor het eerst in een museale context worden getoond.

Terwijl zijn directe tijdgenoten, onder wie Rik Wouters, Constant Permeke en Gustave De Smet, na de Eerste Wereldoorlog naam maken als leiders van een nieuwe avant garde in de Belgische schilderkunst, blijft Brusselmans onder de radar. Zijn stugheid en zijn fysieke afstand tot de kunstwereld - hij woont bijna een leven lang in het landelijke Dilbeek, een plaats ten westen van Brussel - staan succes in de weg. In de luwte - en in grote armoede - ontwikkelt Brusselmans zijn eigen stijl.

Erkenning

Pas in de jaren 1940 krijgt hij voorzichtige erkenning, al blijft zijn werk bij het grote publiek relatief onbekend. In grote overzichtstentoonstellingen over de Belgische schilderkunst is Brusselmans lange tijd buiten de beschouwing gelaten.

Met Jean Brusselmans – Mijn Vlaanderenland brengt het Gemeentemuseum voor het eerst sinds lange tijd een volwaardige tentoonstelling buiten de Belgische landsgrenzen. Zo wil het museum hedendaagse kunstenaars en het Nederlandse publiek kennis laten maken met deze belangrijke speler in de twintigste-eeuwse renaissance van de Belgische schilderkunst.

Alledaagse onderwerpen

Brusselmans besluit in 1904, op twintigjarige leeftijd, zijn leven te wijden aan de schilderkunst. Hij neemt ontslag als steendrukker en stopt zijn lessen aan de Brusselse kunstacademie. Samen met oud-studiegenoot Rik Wouters huurt hij een atelier op een zolderverdieping in Brussel.

De jaren die volgen, staan in het teken van een artistieke ontdekkingstocht, waarin Brusselmans een scherp oog ontwikkelt voor ritmische patronen, dessins en geometrische motieven in alledaagse onderwerpen: de jurk van zijn vrouw, een storm op zee, borden in een servieskast, een winterlandschap. Brusselmans schematiseert en abstraheert, maar evolueert nooit volledig naar non-figuratieve kunst.

Al snel wordt hij gezien als Vlaamse expressionist, tot groot ongenoegen van de kunstenaar zelf. Hij wil geen emoties weergeven in zijn kunst. Brusselmans kiest zijn onderwerpen als aanleiding voor experimenten van lijnen, vlakken, kleuren en patronen. De zee, een besneeuwd veld, een schelp of een vaas met bloemen geven hem de aanzet om zich uit te leven met kleuren, patronen en in compositie.  In dit opzicht sluit zijn werk beter aan bij Henri Matisse en Paul Cézanne dan bij de traditie van de Belgische expressionisten. 

Kunstenaars kunstenaar

Zijn eigenwijze verwerping van elk -isme en elke school die aan hem wordt toegedicht, maakt van Brusselmans een uitgesproken ‘kunstenaars kunstenaar’. Voor hedendaagse schilders heeft zijn verkenning van het beeldvlak nog altijd een grote zeggingskracht en inspirerende werking.

Bij leven vindt Jean Brusselmans alleen erkenning en waardering bij zijn collega’s uit Franstalig België en een handvol gezaghebbende verzamelaars, onder wie de Kortrijkse industrieel Tony Herbert. In nauw overleg met Anton en Annick Herbert van de Herbert Foundation en de Nederlandse kunstenaar en verzamelaar Jan Dibbets toont het Gemeentemuseum de hoogtepunten uit  Brusselmans’ oeuvre.

Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie met teksten van Rudi Fuchs en conservator Hans Janssen (Uitgeverij Hannibal).

Afbeeldingen

1) La Moisson (De oogst), 1934 Olieverf op doek 150 x 150 cm Musée des Beaux-Arts de Liège, 2) Dame au canapé (Dame op sofa), 1937 Olieverf op doek 150 x 150 cm Stedelijk Museum Amsterdam, 3) Le Phare d'Ostende (De vuurtoren van Oostende), 1936 Olieverf op doek 84 x 100 cm Stedelijk Museum Amsterdam, 4) Zonnig Brabants landschap, 1940 Olieverf op doek 98 x 103 cm Groeningemuseum, 5) Jean Brusselmans, ca. 1954 Archief Tony Herbert / Herbert Foundation, Gent    

https://www.gemeentemuseum.nl/nl/tentoonstellingen/straks-te-zien

 

Datum:
17 februari 2018 / 10 juni 2018
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0