In Essentie – Rein Draijer in Museum MORE

Museum MORE organiseert de eerste grote overzichtstentoonstelling over Rein Draijer sinds 35 jaar. De schilder-beeldhouwer Rein Draijer (1899-1986) was een van de beste kunstenaars van zijn generatie.

Kunstcritici stelden deze unieke, typisch Hollandse kunstenaar zelfs op een lijn met Saenredam en Mondriaan. Draijers veelzijdige talent wordt nog altijd geroemd door kunstenaars die hem als leermeester hadden, van Peter Struycken tot Co Westerik. De bescheiden Hagenaar ontving in de jaren ’60 de prestigieuze Jacob Marisprijs en vertegenwoordigde Nederland op de Biënnale van Venetië.

Heldere beelden

Bij het brede publiek werd Draijer ook bekend als ontwerper van postzegels. De tentoonstelling brengt een ode aan een kunstenaar die de werkelijkheid wilde terugbrengen tot haar pure essentie. Rein Draijer belichaamt misschien wel hoe wij onszelf graag zien als Nederlanders. Zijn oeuvre ademt ‘Hollandse’ beheerstheid.

Hij temde de werkelijkheid tot heldere beelden, tot haar pure essentie. Zijn liefde voor ons georganiseerde landschap, het water, de lucht en de verte, schilderde hij in grote lijnen. Polders, duinen en ook de moderne stad vatte hij in een plat vlak. Hij balanceerde op de grens van het minimum op zoek naar het maximum. Uiterlijk koel, maar in wezen zeer intens. Zoals een recensent ooit schreef: “Draijer maakt geen verbeelde poëzie, maar strak gehouden proza. Een soort Bordewijk in verf.”

Hij hield van gedempte tonen. Rood en geel waren voor hem ‘onmogelijke’ kleuren. “Ik ben echt wat je noemt een grijze Hollander in een grijze wereld. Van jongs af aan heb ik mij aangetrokken gevoeld tot het grijze, regenachtige. Het is voor mij een typisch aandoenlijk verschijnsel.”

Waardering

Draijer ontwikkelde een geheel eigen stijl, past in geen enkele stroming en kent ook geen buitenlandse evenknie. Hij was er niet trots op, daar was hij veel te bescheiden voor. Zijn unieke ontwikkeling schreef hij toe aan de Eerste Wereldoorlog. Afgesloten van internationale kunstcontacten en lichtende artistieke voorbeelden, keek en koos hij zelf.

Draijers beschouwende aard versterkte zijn ‘splendid isolation’ als kunstenaar. Hij had een hekel aan reizen en gaf toe een beetje mensenschuw te zijn. In zijn Haagse atelier hield hij zich liever afzijdig van het slagveld van de kunst.

Dit ‘stille’ maar ongekend veelzijdige talent viel niettemin op. Zelfs in een tijd waarin uitbundige expressie de boventoon begon te voeren. Draijers schilderijen, later ook bronzen beelden en postzegelontwerpen, oogsten bijzonder veel waardering. In 1962 vertegenwoordigde hij Nederland bij de Biënnale van Venetië en in 1968 won hij de prestigieuze Jacob Marisprijs.

Fietsen

Als docent aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag werd hij door leerlingen op handen gedragen. Co Westerik, Herman Berserik en Peter Struycken gaven decennia later nog hoog op over hun leermeester die hen zonder dwang het proces van kijken en kiezen bijbracht.

Zelf opereerde hij op het scherp van de snede en streefde ernaar dat alleen het restant van de werkelijkheid overbleef. Zo sterk zelfs dat hij eigen werk vernietigde. Slechts de essentie deed ertoe.

Toen Draijer begin jaren ’80 stopte, reageerde de kunstwereld verbijsterd. De maestro wilde niet in het harnas sterven. Draijer was beslist, hij wilde zichzelf niet herhalen. “Alles is gezegd”, verklaarde hij. Na zijn afscheid bewoog de grijze Hollander zich – weer of geen weer – gestaag door zijn geliefde omgeving. Hij reed figuren in het landschap bij zijn dagelijkse tochten op de fiets: driehoeken, cirkels en vierkanten die hij uitzocht op de kaart. Zo zette hij toch tot het laatst toe de wereld naar zijn hand.

Documentaire

Uit het oeuvre van Rein Draijer zijn 65 schilderijen, 15 sculpturen, 20 postzegel-ontwerpen en tientallen tekeningen en persoonlijke documenten te zien. De werken zijn er gekomen met behulp van de familie Draijer, particuliere bruikleengevers, Collectie Westerik, Gemeentemuseum den Haag, Museum Arnhem, Museum De Fundatie, Musea Zutphen, Bouwfonds Kunstcollectie en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Bij de tentoonstelling verschijnt een monografie over Rein Draijer van de hand van Marguerite Tuijn, uitgeverij WBooks. Zie verder de mini-documentaire met kunstenaars Co Westerik, Johan de Haas en Jurjen de Haan over hun leermeester Rein Draijer: 

Rein Draijer - Leermeester from Plaatsmaken Arnhem on Vimeo.

http://museummore.nl/agenda/evenement/rein-draijer