Ed van der Elsken – De Verliefde Camera in het Stedelijk Museum

Ed van der Elsken is een van de grootste Nederlandse fotografen en documentaire filmers van de 20e eeuw. Met De Verliefde Camera presenteert het Stedelijk het grootste overzicht wereldwijd van zijn werk in 25 jaar.

De tentoonstelling belicht zowel zijn kwaliteiten als fotograaf als de relatie met zijn films en boeken in een rijke, veelvormige presentatie. Ed van der Elsken was een unieke figuur. Als straatfotograaf ging hij in steden als Parijs, Amsterdam, Hong Kong en Tokio op zoek naar zelfbewuste mensen, naar mooie meisjes en tegendraadse jeugd.

De tijdgeest

Van der Elskens foto’s en films zijn sterk van vorm, onmiskenbaar geworteld in hun tijd, maar tegelijkertijd tijdloos. Ed van der Elsken wist de ‘Zeitgeist’ te documenteren en te beïnvloeden. In zijn werk ontwikkelde hij een directe, onconventionele en persoonlijke stijl. Van der Elskens aanwezigheid is altijd zichtbaar in zijn werk.  

Contact was voor hem essentieel om een beeld te kunnen maken. Ook zette hij vaak een situatie in scène als speelse dynamische artdirector. 

Van der Elskens oeuvre heeft zijn vanzelfsprekende plaats naast dat van internationale grootheden als Robert Frank (CH, 1924) en William Klein (VS, 1928) en vormt een bron van inspiratie voor hedendaagse kunstenaars als Nan Goldin(VS, 1953) en Paulien Oltheten (NL, 1982).

Twintig fotoboeken

In 1956 verwierf de jonge Van der Elsken internationale roem met Een Liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Prés, een op zijn eigen leven geïnspireerde fotoroman over een groep jongen bohemiens die doelloos rondhangt in het naoorlogse Parijs.

Van der Elsken herkende zichzelf in hun sombere levensvisie, maar behield tegelijkertijd de afstand die hij nodig had om ze te kunnen fotograferen. Kenmerkend en vooruitwijzend naar de latere cineast is de filmische structuur van het boek met flashbacks en een dynamische afwisseling van standpunten. 

Meer dan twintig fotoboeken zouden volgen, waaronder Bagara (1958), waarin het dorpsleven, de rituelen en de jacht in Centraal Afrika zijn vastgelegd, Jazz (1959), Sweet Life (1966), het resultaat van een wereldreis, Amsterdam (1979), een document van zijn liefde voor de stad waar hij jarenlang woonde, Avonturen op het land (1980), zijn persoonlijk verslag van het leven op het platteland bij Edam, en De Ontdekking van Japan (1988), de neerslag van zijn jarenlange reizen naar Japan.

Deze fotoboeken vormen, samen met zijn films, de kern van het oeuvre van Van der Elsken en het uitgangspunt van de tentoonstelling. Aan de hand van dummy’s, contactvellen, schetsen en ander materiaal wordt aandacht besteed aan het maakproces van de boeken en de werkwijze van Van der Elsken.

Hripsimé Visser

Een selectie filmfragmenten en diaprojecties accentueert zijn betekenis als filmmaker en de relatie met zijn fotografie. Ruim 200 iconische foto’s, zowel in zwart-wit als in kleur, vormen de kern van de tentoonstelling. De tentoonstelling is samengesteld door Hripsimé Visser, conservator fotografie bij het Stedelijk Museum Amsterdam, die in het verleden al verschillende presentaties en publicaties over zijn werk maakte.     

Het Stedelijk volgt Van der Elsken sinds het begin van zijn carrière in de jaren vijftig. Toenmalig directeur Sandberg gaf Van der Elsken verschillende belangrijke opdrachten, zoals het vastleggen van de tentoonstelling Dylaby in 1961 – nog te zien in de Tinguely-tentoonstelling. De grootste museale verzameling van Van der Elsken bevindt zich dan ook in het Stedelijk.

In 1966 organiseerde het museum zijn grote tentoonstelling Hee…zie je dat? En in 1991, kort na zijn overlijden Once Upon a Time. De tentoonstelling reist na het Stedelijk Museum door naar Jeu de Paume (Parijs) en naar Fundación MAPFRE (Madrid).

Ode aan Van der Elsken

Bij de tentoonstelling verschijnt een uitgebreide publicatie over het leven en werk van deze bijzondere en invloedrijke Nederlandse fotograaf, met essays van Hripsimé Visser, David Campany, Colin van Heezik en Susan Aasman. Naast deze bijdragen vormt de catalogus bovenal een unieke verzameling van de voornaamste werken uit zijn oeuvre, zowel in zwart-wit als in kleur, die inmiddels tot de meest iconische beelden uit de Nederlandse fotogeschiedenis behoren.

Kunstenaars Nan Goldin, Paulien Oltheten en Valerie Jouve brengen bovendien een tekstuele ode aan Van der Elsken, die elk van hen inspireerde en beïnvloedde. In aanvulling op de tentoonstelling heeft het Stedelijk ook een drietal online verhalen ontwikkeld over Ed van der Elsken. Maak een tijdreis door Eds leven en werk, hoor hoe bijzondere mensen Kijken naar Ed en ontdek waarom jonge mensen juist nu houden van Ed (online 1 maart). Het tweede verhaal, Kijken naar Ed is ontwikkeld in samenwerking met de Volkskrant.

Publieksprogramma

Ed van der Elsken filmavonden: De Verliefde Camera
Locatie: EYE Filmmuseum
Vanaf 2 februari: De Erfenis

25 februari, 25 maart, 22 april 2017
Workshop voor volwassenen: Fotografie door de ogen van Ed
Taal: Nederlands
Locatie: verschillende plekken in Amsterdam
Meer info en tickets: binnenkort online

12 februari 2017
Sunday Seminar: Tussen kunst en document: Fotografiekritiek in Nederland 1980 - 2015
Taal: Nederlands
Locatie: Teijin Auditorium
Meer info en tickets

17 februari 2017
CJP Serveert: Ed van der Elsken

Taal: Nederlands
Locatie: tentoonstelling
Meer info en tickets 

23 april 2017
The Moving Page: Films and Photobooks
Taal: Engels
Locatie: Teijin Auditorium
Meer info en tickets: binnenkort online

19 mei 2017 
Ed van der Elsken Finissage met o.a. Meduse MagiQ 
Taal: Nederlands en Engels
Locatie: Optredens op verschillende plekken in het museum
Meer info en tickets: binnenkort online

http://www.stedelijk.nl/tentoonstellingen/ed-van-der-elsken-de-verliefde-camera

Datum:
4 februari 2017 / 21 mei 2017
Points of interest:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0