Claude Cahun – Onder de huid | Kunsthal Rotterdam

Claude Cahun – Onder de huid | Kunsthal Rotterdam

‘Onder de huid’ neemt de bezoeker mee in de wereld van de Franse kunstenaar, schrijver en activist Claude Cahun. Kunsthal Rotterdam presenteert vanaf zaterdag 21 mei ruim zestig foto’s, fotomontages, publicaties en archiefmateriaal van deze veelzijdige kunstenaar.

De zeer goed ontvangen tentoonstelling was vorig jaar door de coronamaatregelen slechts kort in het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen te zien. De Kunsthal is blij ‘Onder de huid’ deze zomer aan een groter publiek te kunnen tonen.

Inspiratiebron

Het vooruitstrevende werk van Cahun is lange tijd onopgemerkt gebleven door het brede publiek, maar voor gerenommeerde fotografen als Cindy Sherman en Nan Goldin, evenals voor David Bowie, is zij een grote inspiratiebron. Belangrijke thema’s uit het roerige leven van Cahun vormen de rode draad door de tentoonstelling: het verkennen van verschillende (gender)rollen en identiteiten, haar betrokkenheid bij de Parijse avant-garde en experimentele theatergroepen, het verzetswerk tijdens de Tweede Wereldoorlog en Cahuns uitgesproken ideeën over de wereld om haar heen. Het grootste deel van de foto’s in de tentoonstelling is met hedendaagse technieken uitvergroot afgedrukt om Cahuns theatrale en indringende werk nóg dichterbij het publiek te brengen.

Lucy Schwob

Claude Cahun (1894-1954) wordt geboren als Lucy Schwob, maar verandert haar naam rond haar twintigste in een pseudoniem dat we tegenwoordig als genderneutraal zouden omschrijven. Zelf schrijft ze: “Mannelijk? Vrouwelijk? Dat hangt af van de situatie. Neuter is het enige gender dat altijd bij me past.” In haar* zelfportretten onderzoekt Cahun uiteenlopende (gender)rollen, seksualiteiten en identiteiten; een thema dat vandaag de dag nog steeds zeer actueel is. In vroege foto’s zien we Cahun afgebeeld met kaalgeschoren hoofd en in herenkleding. Cahun gebruikt haar eigen evenbeeld om zichzelf telkens opnieuw uit te vinden en aannames rondom identiteit te ontmantelen. Op vijftienjarige leeftijd ontmoet ze haar levenspartner Marcel Moore (geboren onder de naam Suzanne Malherbe) met wie Cahun intensief samenwerkt.

Theatergroepen

Onder dit masker zit nog een masker Cahuns deelname als acteur bij verschillende Parijse avant-garde theatergroepen in de jaren twintig is van grote invloed op haar werk. De personages die ze speelt, gebruikt Cahun regelmatig als uitgangspunt voor haar zelfportretten. In geënsceneerde situaties – gebruikmakend van attributen uit het theater als make-up, kostuums en gedrapeerde gordijnen – neemt Cahun de rol aan van wereldse dandy, boeddha, matroos, man, vrouw, androgyn en alles daar tussenin. Zo zien we haar in het werk ‘I am in training don’t kiss me’ (1927) gekleed als bodybuilder met mannelijke en vrouwelijke kenmerken. Telkens vanuit een andere rol stelt Cahun de vraag of het mogelijk is om je authentieke zelf te zijn of dat onze identiteit gevormd wordt door de maatschappij. Vooral het gebruik van verschillende maskers valt in haar werk op. Deze symboliseren de manier waarop wij onszelf tonen aan de buitenwereld. In 1930 schrijft Cahun hierover: “Onder dit masker zit nog een masker. Ik blijf mezelf ontdoen van deze gezichten.”

Surrealisme en activisme

Cahun is in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw nauw betrokken bij het opkomende surrealisme. Niet alleen is ze goed bevriend met enkele hoofdfiguren van de stroming, haar werk uit deze tijd laat duidelijk invloeden zien. Samen met Moore maakt Cahun in deze tijd de publicatie ‘Aveux non Avenus’, wat je zou kunnen omschrijven als een anti-autobiografie. Verschillende teksten als brieven, gedichten, fabels en uitgeschreven gesprekken en dromen worden afgewisseld met fotomontages en assemblages. Deze werken, waarvan enkele in de tentoonstelling zijn te zien, brengen alledaagse objecten op een vervreemdende manier bij elkaar. Cahuns artistieke ontwikkeling gaat samen met het steeds openlijker uiten van haar politieke standpunten. Haar teksten en foto’s in deze tijd zijn een reactie op het opkomende nationalisme en antisemitisme.

Poëtisch verzet

Wanneer Claude Cahun en Marcel Moore in 1937 naar Jersey vluchten voor het opkomende fascisme in Europa, zetten ze aldaar hun fotografische experimenten voort. In 1940 worden ze alsnog ingehaald door de dreiging en vallen de nazi’s het Kanaaleiland binnen. Het paar neemt bewust het besluit op Jersey te blijven om verzet te kunnen plegen. Waar Cahun eerst vooral via de kunsten haar activisme uitdrukt, brengt ze het nu ook in de praktijk. Weliswaar op poëtische en subtiele wijze: Cahun en Moore verspreiden mysterieuze anti-naziteksten en pamfletten aan Duitse soldaten om ze zo te ontmoedigen. Fotografie en archiefmateriaal uit deze periode zijn te zien in de tentoonstelling. Confessions to the mirror Als aanvulling op Cahuns werken is in ‘Onder de huid’ het videowerk ‘Confessions to the mirror’ (2016, 68 min) van kunstenaar en experimenteel filmmaker Sarah Pucill te zien. In dit sluitstuk van de tentoonstelling komen de foto’s van Cahun tot leven. De film is gebaseerd op Cahuns onvoltooide autobiografie ‘Confidences au miroir’ (1945-1954).

Avondopenstelling Rotterdam Art Week

Op vrijdagavond 20 mei wordt de tentoonstelling ‘Claude Cahun. Onder de huid’ geopend tijdens de Rotterdam Art Week.

Activiteitenprogramma

Deep dive Claude Cahun

– zondag 22 mei Tijdens het openingsweekend, op zondag 22 mei, neemt het Kunsthal publiek een deep dive in de wereld van Claude Cahun tijdens talks en workshops. Je vindt in de Kunsthal verdieping bij de interactieve talk van tattoo artist Wietske van The Ink Society. Hoe zijn lichaamsversiering en gender met elkaar verbonden? Filmmakers de Transketeers vertellen hoe ze in hun films en documentaires genderdiverse verhalen vertellen. En ga zelf aan de slag! Kruip in de huid van Claude Cahun in fotoworkshops van Jentel Schiettekatte en Rik Versteeg. Kijk voor meer informatie op kunsthal.nl/deepdiveclaudecahun

Pride Conference

– woensdag 22 t/m zaterdag 25 juni Tijdens de negende editie van Rotterdam Pride is de Kunsthal het epicentrum van de Rotterdam Pride Conference 2022. Van woensdag 22 t/m zaterdag 25 juni organiseert Rotterdam Pride in de Kunsthal een verdiepend en inspirerend programma met uiteenlopende hosts en gasten. Meer informatie volgt op www.rotterdam-pride.com

The Utopia Ball

– zaterdag 25 juni 2022 Tijdens Rotterdam Pride organiseren Yamuna Forzani en DJ Seven Angels The Utopia Ball in de Kunsthal. Dit jaarlijks terugkerende Europese ball brengt een ‘queer utopia’ tot leven. Voor leden van de pers zijn enkele plaatsen beschikbaar. Aanmelden hiervoor kan via communicatie@kunsthal.nl

Kunsthal LIVE: KunstKoppels

Tijdens KunstKoppels staat de ontmoeting centraal. Deelnemers worden in de Kunsthal gekoppeld aan iemand die ze nooit eerder hebben ontmoet. Iemand van een andere generatie, of met een andere achtergrond of leefwijze. Na een introductie bezoek je samen de tentoonstelling ‘Claude Cahun. Onder de huid’ en ga je in gesprek – over de kunst en over elkaar.

Kijk voor actuele informatie op www.kunsthal.nl/live Smaakmakers Tours Ontdek tijdens de Smaakmakers Tours door de tentoonstelling ‘Claude Cahun. Onder de huid’ het persoonlijke verhaal van mensen uit de queer community. In duo’s vertellen zij wat het werk van Claude Cahun voor hen betekent en waarom deze nog zo actueel is. Meer informatie volgt op www.kunsthal.nl/live

*Zij/haar

Zoals onder andere te zien in Cahuns zelfportretten is identiteit en gender voor haar onstabiel en ambigue. Ze daagt ons uit om hier op een andere manier naar te kijken. In onze tijd zouden we Cahun wellicht als non-binair kunnen zien. Uit Cahuns teksten blijkt echter niet dat ze een voorkeur had voor andere voornaamwoorden dan ‘zij’ of ‘haar’. Daarom kiest de Kunsthal ervoor om naar Cahun te verwijzen met deze voornaamwoorden.

Samenwerking

‘Claude Cahun. Onder de huid’ is ontwikkeld door het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen. Met dank aan Jersey Heritage Collections.

Beelden

v.l.n.r.: 1. Claude Cahun and Marcel Moore, I am in training don’t kiss me, 1927, Courtesy of the Jersey Heritage Collections 2. Claude Cahun and Marcel Moore, Untitled (Cahun with mirror image), 1928, Courtesy of the Jersey Heritage Collections 3. Claude Cahun and Marcel Moore, Photomontage introducing Chapter 8, entitled H.U.M., in Aveux non Avenus, ca. 1930, Courtesy of the Jersey Heritage Collection  

lwww.kunsthal.nl 

https://www.kunsthal.nl/nl/#tijdlijn-2022-05 

Datum:
21 mei 2022 / 28 augustus 2022

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0