5000 jaar kralen | Rijksmuseum van Oudheden

5000 jaar kralen | Rijksmuseum van Oudheden

Met honderden in Nederland opgegraven kralensnoeren en losse kralen

In 5000 jaar kralen ziet u honderden veelkleurige kralensnoeren en losse kralen, waarvan het grootste deel in Nederland is opgegraven. Ze stammen uit de prehistorie tot de zeventiende eeuw. Er zijn ook kralen te zien uit andere landen en periodes, en afbeeldingen van mensen die kralen dragen of gebruiken. Zo vertelt de tentoonstelling wat kralen in het verleden voor mensen betekenden. 

U vindt 5000 jaar kralen in de expositieruimte naast de vaste tentoonstelling Archeologie van Nederland, op de tweede verdieping van het museum.

Meloenkralen en importkralen

De oudste kralen in de expositie komen uit hunebedden en zijn zo’n vijfduizend jaar oud. Uit de Romeinse tijd zijn sieradenkistjes en heel veel groenblauwe meloenkralen te zien. De meeste kralen stammen uit de Vroege Middeleeuwen, tussen 500 en 900: veelkleurige snoeren vol importkralen uit het Midden-Oosten, het Middellandse Zeegebied en Scandinavië.

Kralen uit de Late Middeleeuwen

Uit de Late Middeleeuwen ziet u gebedskralen, veelal uit ‘s-Hertogenbosch, tezamen met een handschrift uit 1520 waarin rozenkransen zijn afgebeeld, afkomstig uit de Universiteitsbibliotheek van de VU Amsterdam. Een grote hoeveelheid afval van kralenproductie uit Amsterdam toont hoe vanaf 1600 enorme hoeveelheden kralen werden gemaakt in glashuizen. De jongste archeologische kralen in de tentoonstelling stammen uit de negentiende eeuw. Deze zijn vaak aangekocht in de veronderstelling dat ze Romeins waren. 

Kralenverhalen en kralenkunst

Ook uit de Egyptische, Oosterse en Klassieke collecties van het Rijksmuseum van Oudheden zijn prachtige kralen te zien, samen met een vierduizend jaar oud beeldje van een Mesopotamische prins die ze draagt. Bekijk drie persoonlijke kettingen met hun verhaal en voeg vervolgens uw eigen kralenverhaal aan de tentoonstelling toe. Van kralenkunstenaar Floor Kaspers zijn ingenieuze, vaak draagbare werken van duizenden kleine kraaltjes te bewonderen, waaronder haar nog altijd groeiende ‘Corona-tijdlint’.

Aantrekkelijk en persoonlijk

Kralen spreken tot de verbeelding. Ze zijn aantrekkelijk en persoonlijk vanwege hun kleuren, materialen, patronen en associaties. Je draagt ze op je lichaam, waar je ze voelt en anderen ze zien. Kralen zijn waardevol en verplaatsbaar, tegelijkertijd reizigers en souvenirs. 

5000 jaar kralen

Kralen zijn de universeelste sieraden van de mensheid. Ze komen voor op alle continenten en door de hele geschiedenis heen. Ze hebben basaal drie functies: als decoratie, bescherming en herinnering. Deze tentoonstelling is samengesteld rondom in Nederland opgegraven kralen van de prehistorie tot de zeventiende eeuw, met de Vroege Middeleeuwen als hoogtij. 

Wereldwijde netwerken

De meeste kralen waren ooit bij een overledene in het graf gelegd. Soms zijn snoeren samengesteld uit allerlei kralen en vormen een soort biografie. Veel van de in Nederland gevonden kralen zijn gemaakt in het Midden-Oosten of het Middellandse Zeegebied en weerspiegelen wereldwijde netwerken. De teruggevonden kralen geven in combinatie met afbeeldingen en teksten een beeld van wie wat droeg, wanneer en waarom.

Tentoonstellingsboekje

Ter gelegenheid van de tentoonstelling verscheen het boekje 5000 jaar kralen van conservator Annemarieke Willemsen en Mette Langbroek (Universiteit Leiden). In deze kleurrijke publicatie vol foto’s staan in Nederland opgegraven kralen centraal, van de prehistorie tot de zeventiende eeuw. Zestig bijzondere kralensnoeren uit het Rijksmuseum van Oudheden zijn omgeven door essays van verschillende specialisten. Ze gaan over gebruik en betekenis van kralen in verleden en heden.

•             Het boekje (88 pagina’s, full colour) is voor € 12,50 te koop in de museumwinkel en in de webshop.

De publicatie werd financieel mogelijk gemaakt door:

•             Sigrid van Roodefonds voor publicaties over archeologische sieraden
•             Stichting N. van Ballegooijen Fonds
•             Stichting Het Nederlands Gebruiksvoorwerp

Bekijk de lezing Kralen van wereldklasse

Op 12 mei 2022 gaf RMO-conservator en samensteller van de tentoonstelling Annemarieke Willemsen voor de vriendenvereniging RoMeO de lezing Kralen van wereldklasse. In de lezing besteedde ze veel aandacht aan afbeeldingen van mensen die kralen dragen en gebruiken, vooral in de Romeinse tijd en de Late  Middeleeuwen. De inleiding is door directeur Wim Weijland. U kunt lid worden van vriendenvereniging RoMeO en daarmee het museum steunen!

https://www.rmo.nl/

Datum:
5 september 2022 / 7 mei 2023
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0